Εισαγωγή
Ή μικρή τούτη μελέτη ενδέχεται νά προκαλέσει ερωτηματικά γιά τή σκοπιμότητα και τή χρησιμότητα της. Θά πρέπει νά διευκρινιστεί από τήν άρχή ότι δέν προέρχεται από κάποιον ειδικό στό ποινικό δίκαιο καί τή σωφρονιστική ή τήν ιστορία τοΰ δικαίου.
Οί λόγοι πού οδήγησαν στήν έξειδικευμένη αύτή έρευνα εντοπίζονται στό συνδυασμό τοΰ άπεριόρι- στου θαυμασμού γιά τό γνήσιο “Ελληνα καί άγνό άγωνιστή Μακρυγιάννη, τής πεποίθησης ότι ή ιστορία τοΰ Έλληνικοΰ δικαίου άποτελεΐ θησαυρό εμπειριών, θεσμών καί δικαιικών πρακτικών, ικανών νά συμβάλουν καί στήν επίλυση σύγχρονων προβλημάτων καί τέλος τής ιδιαίτερης εύαισθησΐας γιά ζητήματα όπως ό ποινικός κολασμός, τό σωφρονιστικό σύστημα καί ή στρατιωτική πειθαρχία, ζητήματα, πού άποτελοΰν στίς μέρες μας αντικείμενο έντονης κριτικής καί ώριμου αιτήματος γιά ριζική αναμόρφωση, νομοθετική καί μή.
Ή άνάπτυξη τής μελέτης έχει δομηθεί σέ τρία έπΐπεδα. Στήν αρχή παρατίθενται δλα τά άποσπά- σματα πού εντοπίσαμε στά απομνημονεύματα τού Μακρυγιάννη, δεδομένου δτι στό άλλο βιβλίο του, τά «’Οράματα καί θάματα», δεν εντοπίσαμε σχετικά άποσπάσματα. Στά αποσπάσματα λοιπόν αυτά ό Μακρυγιάννης λειτουργεί σάν στρατιωτικός διοικητής καί άστυνόμος, ό όποιος παράλληλα διαδραματίζει ρόλο ποινικού δικαστή καί ταυτόχρονα επιμελείται προσωπικά τήν εκτέλεση των ποινών, πού επιβάλλει.
Στό δεύτερο επίπεδο σκιαγραφεΐται ή κατάσταση τής ποινικής δικαιοσύνης καί τού σωφρονιστικού συστήματος κατά τή διάρκεια τής Τουρκοκρατίας, καθώς καί στά πρώτα χρόνια τού ελεύθερου Ελληνικού κράτους. Τό τρίτο έπΐπεδο αφόρα τις ποινικές καί σωφρονιστικές αντιλήψεις πού κυριαρχούσαν στήν Ευρώπη κατά τήν ίδια χρονική περίοδο.
Τέλος άφοΰ διαγραφοΰν οί ιδεολογικές προϋποθέσεις τού Μακρυγιάννη, έπιχειρεΐται μία συγκριτική αντιπαραβολή τών Μακρυγιαννικών αντιλήψεων καί πρακτικών μέ τίς αντίστοιχες τού επίσημου Ελληνικού καί Ευρωπαϊκού δικαίου τής εποχής του, καθώς καί μία κριτική διερεύνηση τών δυνατοτήτων συμβολής τους στήν επίλυση τών αντίστοιχων σημερινών προβλημάτων, πού αντιμετωπίζει ή Ελληνική έννομη τάξη.
Ό όρος Κριτής χρησιμοποιείται στόν τίτλο τού βιβλίου άντί τού δικαστής επειδή ταιριάζει περισσότερο μέ τό κλίμα τής εποχής, άφοΰ ήταν σέ χρήση στά χρόνια τού Βυζαντίου καί τής Τουρκοκρατΐας, κατά μεταφορά τοΰ λατινικού όρου JURIDICUS.
Ή έργασΐα αύτή δεν φιλοδοξεί νά άποτελέσει αύστηρό νομικό πόνημα, αλλά άπευθύνεται σέ κάθε άναγνώστη πού εκτιμά τόν Μακρυγιάννη, ένδιαφέ- ρεται γιά τήν ιστορία καί εύαισθητοποιεΐται στά σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.
Έξ άλλου ή επιστημονική μελέτη τοΰ Μακρυγιάννη, «καλοδεχούμενη στό ποσοστό πού τό σηκώνει ή φύση τοΰ πράγματος, όχι μονάχα δεν θά τό εξαντλήσει, άλλά ούτε θά άκραγγΐξει τό πνεΰμα του», όπως ύποστηρίζει μέ έμφαση έγκυρος σχολιαστής του.
Θά ήταν τέλος παράλειψη νά μήν άναφερθεΐ ότι ή άφορμή γιά τό ξεκίνημα τούτης τής έρευνας δόθηκε υστέρα άπό σχετική έπισήμανση τοΰ Κώστα Ζουράρι σέ τηλεοπτική εκπομπή.
